4 Cấp Độ Trong Kỹ Thuật Đặt Đê Cao Su

Thông qua hàng ngàn bài viết và tư liệu y học, việc sử dụng đê cao su trong quy trình dán nha khoa được coi là không thể thiếu. Tuy nhiên, đặt đê cao su để cách ly đôi khi không phải là một nhiệm vụ dễ dàng và có thể gặp phải nhiều thách thức. Mặc dù ý tưởng sử dụng đê cao su để tạo môi trường làm việc khô ráo đã tồn tại từ nhiều thập kỷ trước, nhưng việc này chỉ thực sự trở nên phổ biến từ khoảng hơn 150 năm trước. Bác sĩ Sanford Christie Barnum (New York) được cho là người đầu tiên mô tả việc sử dụng đê cao su vào năm 1864, nhằm cách ly vùng làm việc trong thực hành nha khoa. Dù vào thời điểm đó, quy trình dán nha khoa chưa phát triển như hiện nay, nhưng ông đã nhận ra những ưu điểm của việc sử dụng đê cao su để bảo vệ môi trường làm việc và tạo điều kiện thuận lợi cho các thao tác nha khoa.

Như Thế Nào Là Cô Lập Tốt?

Cô lập răng hiệu quả là khả năng tách biệt những răng cần điều trị khỏi môi trường miệng xung quanh, đồng thời giữ cho chúng luôn khô ráo và sạch sẽ trong suốt quy trình điều trị.

Một yếu tố quan trọng trong cô lập răng là việc thực hiện đảo ngược viền đê cao su (inversion) đầy đủ. Điều này đòi hỏi việc đẩy viền đê cao su vào khe nướu quanh cổ răng và giữ nó ở đó cho đến khi hoàn thành quy trình điều trị. Nói một cách cụ thể, đặt đê cao su phải dưới đường hoàn tất phục hình. Ngoài ra, cô lập răng tốt còn bao gồm việc tạo ra một phẫu trường làm việc khô ráo, đủ rộng để quan sát và thao tác, đồng thời tách biệt với mô niêm mạc. Một phẫu trường lý tưởng là nơi mà càng ít cản trở quy trình làm việc, càng tốt.

Để tăng cường hiệu suất trong việc đẩy đê cao su vào khe nướu một cách hiệu quả và nhanh chóng hơn, nhiều kỹ thuật và vật liệu mới đã được phát triển và áp dụng.

Hình 1. Trong quy trình cách ly, mục tiêu chính là “tách biệt” răng khỏi khoang miệng, đảm bảo răng không tiếp xúc với nước bọt, dịch nướu và niêm mạc xung quanh. Tuy nhiên, điểm yếu nhất của việc đặt đê cao su là các lỗ được bấm trên đê. Sau khi đặt đê cao su vào, bước đầu tiên là đưa viền đê cao su vào khe nướu, dưới đường viền nướu. Quy trình này được gọi là “Inversion”, nghĩa là nhà lâm sàng nhét đường viền đê cao su vào khe nướu quanh cổ răng và giữ nó ổn định trong suốt quá trình thao tác. Một nguyên tắc quan trọng là đê cao su nên nằm yên quanh cổ răng một cách tự nhiên. Nếu đê cao su bị kéo căng, nó sẽ không thể giữ vững vị trí trong khe nướu. Do đó, vật liệu đê cao su cần phải có khả năng đàn hồi tốt để thích ứng với các biến động trong quá trình điều trị.

Hình 2

Cấp Độ 1 – Chèn Đê Cao Su Bằng Cách Xịt Hơi (Air Inversion)

Trong cấp độ 1 của quá trình cách ly, một phương pháp đơn giản để chèn đê cao su là sử dụng hơi thổi để đẩy đê vào khe nướu. Bằng cách thổi hơi quanh cổ răng và nhẹ nhàng đẩy đê cao su vào khe nướu bằng cây đưa trám răng, ta có thể đảm bảo rằng đê cao su nằm yên quanh cổ răng mà không bị trượt. Kỹ thuật này thường được áp dụng khi đường hoàn tất của phục hồi nằm trên nướu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phương pháp này có thể không hiệu quả. Ví dụ, nếu có quá nhiều nước bọt dưới đê cao su, việc kiểm soát và giữ khô răng trở nên khó khăn. Trong trường hợp này, một gợi ý là đặt miếng gòn cuộn vào đáy hành lang để hút ẩm và giữ cho khu vực làm việc khô ráo. Một trường hợp khác là khi răng chưa phát triển hoàn toàn, khi đó đường viền lớn nhất quanh thân răng gần sát với đường viền nướu, cần sử dụng chỉ nha khoa hoặc thêm clamp để đảm bảo việc cách ly đúng cách.

Hình 3

Cấp Độ 2 – Chèn Đê Cao Su Bằng Chỉ Nha Khoa (Inversion With Dental Floss)

Trong cấp độ 2 của quy trình cách ly, khi phương pháp AIR INVERSION không hiệu quả, chúng ta có thể sử dụng phương pháp chèn đê cao su bằng chỉ nha khoa. Ở đây, chỉ nha khoa được cuốn quanh răng và di chuyển nhẹ nhàng về phía chóp, tạo áp lực nhẹ để đẩy đê cao su vào khe nướu. Việc này đảm bảo rằng đê cao su được cuộn dần và đẩy vào trong khe nướu một cách chính xác. Quan trọng là việc chèn đê cao su nên được thực hiện không chỉ ở răng cần điều trị mà còn ở những răng lân cận trong cùng phần hàm. Điều này giúp ngăn chặn những tình huống không mong muốn như nước bọt xuất hiện, từ đó đảm bảo rằng quy trình dán diễn ra một cách suôn sẻ và hiệu quả.

Hình 4

Cấp Độ 3 – Chèn Đê Cao Su Với Nút Thắt Chỉ (Inversion With Knot Ligatures)

Trong cấp độ 3 của quy trình cách ly, ta sử dụng phương pháp chèn đê cao su với nút thắt chỉ nha khoa. Đây là một kỹ thuật thuận lợi, đặc biệt là khi thực hiện các ca trám xoang II và xoang III, hoặc khi gắn kết thúc phục hình sứ có đường hoàn tất trên nướu. Phương pháp này mang lại hai ưu điểm chính:

Thứ nhất, chỉ nha khoa được sử dụng để đẩy đê cao su sâu vào trong khe nướu, giúp đê cao su tiếp xúc chặt chẽ với răng và khe nướu.

Thứ hai, nút thắt chỉ nha khoa được buộc quanh răng giữ cho đê cao su nằm yên trong suốt quá trình điều trị. Tuy nhiên, kỹ thuật này chỉ hiệu quả khi vùng làm việc không gây ảnh hưởng đến bám dính biểu mô. Đê cao su và chỉ nha khoa đều có độ đàn hồi và không thể lấn sâu hơn vị trí bám dính biểu mô.

Trong trường hợp tổn thương sâu vượt quá mức bám dính biểu mô lâm sàng, phương pháp cô lập đê cao su cần được điều chỉnh để phù hợp, và điều này sẽ được thảo luận chi tiết trong kỹ thuật tiếp theo.

Hình 5. Kỹ thuật cô lập với nút thắt chỉ nha khoa

Hình 6. Với kỹ thuật này, đê cao su sẽ chèn ép gai nướu ở mặt bên xuống, có thể đến vài milimet trong một số trường hợp, sẽ giúp Bác sĩ dễ dàng quan sát hơn.

Cấp Độ 4 – Chèn Đê Cao Su Với Cao Su Non Teflon (Inversion Using Teflon Tape)

Trong cấp độ 4 của quy trình cách ly, chúng ta sử dụng phương pháp chèn đê cao su với cao su non Teflon. Khi sử dụng băng cao su non Teflon, chúng ta có thể đặt đê cao su vào sâu dưới nướu, dưới đường hoàn tất của phục hồi. Băng teflon thường được sử dụng để đẩy đê cao su xuống theo chiều dọc của răng. Ví dụ, trong trường hợp xoang II sâu dưới nướu, tổn thương gần sát bám dính biểu mô, việc đẩy đê cao su vào bên dưới bằng chỉ nha khoa gần như không thể.

Đường giới hạn phía cổ răng của xoang thường sẽ ở ngang mức hoặc thấp hơn so với đường “Red Line”, đường giới hạn của bám dính biểu mô bao quanh cổ răng và cũng là giới hạn của việc nhét đê cao su vào khe nướu. Với những tổn thương sâu này, không thể chèn đê cao su bằng cách thổi hơi, chỉ nha khoa hoặc thắt nút chỉ nha khoa.

Sử dụng băng cao su non Teflon với đầu cây đưa được làm ướt sẽ giúp đẩy đê cao su vào sâu hơn bên dưới đường hoàn tất của phục hồi. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật khó và đôi khi cần sự hỗ trợ của phụ tá nha khoa. Do đặc tính của cao su non, nó có thể bị bung ra khi nhấc cây đưa lên, vì vậy, đôi khi cần dùng thêm dụng cụ khác để giữ băng teflon lại như nhíp hoặc kẹp gắp. Quá trình nhét đê cao su theo cách này đôi khi mất nhiều thời gian. Một số nhà lâm sàng sẽ chọn cách khác để cách ly xoang sâu dưới nướu như thực hiện cắt nướu bằng lưỡi dao phẫu thuật, laser hoặc dụng cụ cắt khác.

Hình 7. Thực hiện chèn đê cao su với cao su non Teflon.

Sau khi cắt nướu, việc cầm máu trước là rất quan trọng để làm cho quá trình cách ly trở nên dễ dàng hơn. Thông thường, tác giả ưa thích sử dụng lưỡi dao điện hoặc laser để cắt nướu vì khả năng kiểm soát cầm máu hiệu quả. Khi thực hiện cắt nướu, nướu được tạo hình và di chuyển xuống vị trí thấp hơn so với giới hạn của phục hồi, cũng như thấp hơn so với bám dính biểu mô. Điều này làm cho việc đặt đê cao su trở nên dễ dàng hơn và đôi khi có thể được thực hiện bằng chỉ nha khoa.

Hình 8. Một case điều trị đặt đê cao su với nút thắt chỉ nha khoa

Hình 9. Sau khi loại bỏ phần composite cũ, mặt bên gần không thể được cách ly hoàn toàn.

Hình 10. Băng teflon đã được dùng để cách ly ở phía gần.

Hình 11. Lúc này xoang đã được cách ly hoàn toàn để tiến hành phục hồi.

Hiện nay, chúng ta đã có nhiều công cụ và phương pháp để thực hiện quá trình cách ly, ngay cả trong những tình huống khó khăn. Do đó, nếu gặp trường hợp răng không thể cách ly, chúng ta cần xem xét lại tiên lượng của răng đó, vì điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy việc thực hiện một phục hồi tốt có thể gặp khó khăn. Trong những trường hợp như vậy, tác giả đề xuất xem xét thủ thuật làm dài thân răng hoặc điều chỉnh kế hoạch điều trị.

Kết Luận

Như vậy, việc cách ly răng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thực hiện các quy trình điều trị nha khoa. Từ việc sử dụng đê cao su đến các kỹ thuật tiên tiến như cắt nướu và sử dụng băng teflon, các nhà nha khoa hiện đại có nhiều phương pháp và công cụ hỗ trợ để thực hiện quá trình này một cách hiệu quả nhất. Với sự tiến bộ trong công nghệ và sự đổi mới trong ngành, hy vọng rằng việc cách ly răng sẽ trở nên ngày càng dễ dàng và chính xác hơn, mang lại nhiều lợi ích tốt đẹp cho cả bệnh nhân và các chuyên gia nha khoa.